13 Juni 2010

Jolma-jolma Sapari



Bani masyarakatta i huta, sonai homa bani halak Batak secara keseluruhan, ihormati anjaha mendapat tempat na khusus do jolma na domma matua. Lang ibagas keluarga inti tumang, ganupan do jolma parhuta hormat bani jolma na matua on. Bani tahin 1980-an pakon 1990-an, secara khusus ibere do perhatian hubani namatua salian, hira-hira na umurni lobih humbani 70 taun. Iatahon do sidea jolma-jolma sapari.

Mungkin ase iatahon jolma sapari, mangingat sidea hidup sapari hinan (mulai berkeluarga tahun 1930-1940 an). Sesuai kondisi zaman ni, sederhana do kehidupanni sidea, ibandinghon jolma na hidup i masa sonari. Bahat dope budaya pakon tindakan ni sidea na isesuaihon hubani alam pakon hal-hal na bersifat mistis. Tapi sada kelebihan ni sidea, marhitei holong ni Tuhan, bahat do na ganjang umur ni sidea. Bahkan, dong do namencapai 90-100 an tahun. Sada na mahol salian nilai ni bani halak Indonesia sonari on. Marujung goluh sayur matua ma sidea, marhoppu-marnono lengkap.

Sanggah mulak penulis nabaru-baru on hu huta, pajuppah do pakon oppung humbani Inang (Inang i rumah ni alm St. Tuppak Ginting, boru Purba Tambak) i Pakam. Domma marumur 96 tahun oppung on. Hassipe domma lemah i secara fisik anjaha bahat ma ingatanni na lang dearbe, tapi secara umum sehat pe ia. Bapa i rumah ni hinan domma marujung goluh bani tahun 1992 na salpu. Humbani 6 niombahni, 5 nari namanggoluh. Domma mar-nini Oppung on (marhoppu humbani pahoppu). Berarti domma dong generasi ke-5 ni. Luar biasa.

Bahat do hal-hal pakon kebijakan (wisdom) na boi ipelajari hita humbani jolma- sapari on. Secara umum, ganupan jolma sapari dong do 1-2 keahlian khususni. Oppung on misalni, pandei hinan do mangalut (jolma nabaggal pakon anak-anak) nahussal pakan natarsidir, sonai homa mambere tambar huta-huta. Bapa hinan i rumah ni, pandei do mambaen jala manakkap ikan pakon anrip (kelelawar), mambuat pulut ni torop manakkap manuk-manuk, pakon manuan timbahou. Sonai do homa oppung-oppung nalegan. Mungkin, perlu do ipelajari hita cara hidup pakon sipanganan ni sidea, ase boi songon sidea hita homa. Memang, goluh ni jolma Tuhanta do na manottuhon. Tapi ibere Tuhan do hubanta pikkiran na dear, na boi marlajar humbani pengalaman-pengalaman. Panjang umur ma hubanta haganup. MP