17 April 2009

Mandurung i Sabah

Salah sada kegiatan i huta naiharosuhkon nasi Inang aima mandurung i sabah (menangguk ikan di sawah). Selain terhibur salian sidea, hasilni boi menambah gizi keluarga jadi lauk atap attup mangan. Maklumma, daerah Simalungun daoh do humbani laut pakon peternakan. Jadi sagala na adong ibagas sabah ai ibuat do jadi lauk.

Sabah na ihuta sabah alami dope atap semi organik anjaha gok do bahni sepanjang tahun, lang songon sabah jahe-jahe na tergantung bani tali air anjaha mamakei bahan pupuk pakon obat semprot insektisida. Jadi dob hussi iotam omei na i sabah huta-huta ai, ipaturut to batang ni omei ai atap jerami ni ijai, anjaha igoki bah mardalan. Dob hussi ai ipaima 3-4 bulan, boi ma idurung. Marsiarahan do biasani nasi Inang ai laho mandurung.

Paima mandurung, itolkas hon ma lobei singgung (pipa bambu) ni sabah ai ase korah bah ni. Boi do piga-piga petak sekaligus idurung. Lebih hurang 2-3 jam, korahma. Masuk ma nasi inang ai hubagas sabah makkating durung, anjaga rahut tandok nagabe lattang bai pinggangni. Taridah ma ikan-ikan makkaduppari, mekkel ma tartawai nasi inang. Ikan naparlobei juppah aima boyok (berudu atau kecebong). Marlintunima homa nasi Inang ai mangayak-ayak timah-timah. Sada-sada juppah sopat (ikan sepat), anjaha badou (ikan gabus) manluppati. Ibagas hubang, tardorap sibahut do nahei ni Inang. Halani ongga do isuanhun bibitnu, tarsuyukkon durung ai do homa piga-piga jair (ikan mujair). Lang lupa surpu, hobon-hobon pakon lakktitang ibuat ganup, agepe hobon-hobon on songon ipos do rupani. Ijai dong bollut (belut) manjulur, iayak sidea do homa. Kuhul (siput) nabaggal-baggal on pe boi do ipangan. Megah ma sidea marhubang-hubang. Aha dope ? I suhi-suhi ai dong buluh singgung. Idilo sidea ma bapa ase mambuat buluh anjaha manjukjuk singgung ai. Ijukjuk hussi, makkaratan ma sibahut, ai asar ni do hape ai. Hira-hira bois, igoki ma use bah ni sabah ase dong holi ulaki isini. Bani narajin, ibuatma genjer jadi loppah bodari.

Sanggah maridi i passur, iparbosihma durungan ai. Adek naboru i rumah mambaen bumbu, makkuhur halambir (kelapa) atap mandukkiti gambiri (kemiri). Dob ai iloppah korahkon ma na idurung ai. Tokka hussi, rup mangan maganup. Hampir do bois ganup. Otik nari na lang bois, ikorahkon i atas para-para ase boi jadi attup mangan patar haduan. Malas uhur. MP.